Nabeschouwingen

Dag allemaal,

We zijn ondertussen terug thuis beland en ervaren nu ook het koude voorjaar hier.

Sorry dat het zo lang geduurd heeft maar de inspiratie was niet zo goed om de blog af te sluiten met een samenvatting van onze fietsreis

We beginnen over onze Marokkotrip eerst met enkele cijfers. We hebben 2600km gefietst,tegen een gemiddelde van 16,5 km/u, we haalden een maximum van 66,3 km/u. De gemiddelde dagafstand was 73 km, met een maximum van 115 km. We zaten alles samen 159 uren op de fiets.

De kwaliteit van de wegen varieert van heel goed tot heel slecht met alles daar tussenin. De verbindingswegen zijn allemaal geasfalteert. Meestal zijn die vrij goed, maar aan de zijkant brokkelen ze gemakkelijk af, zodat men daar veel kuilen krijgt. In de bergen zijn de wegen soms zwaar beschadigt door overstromingen en grondverschuivingen. In de bergen en de woestijn liggen nog veel pistes. Dit zijn de geliefde routes voor 4x4 's, moto's en MTB fietsers.Soms lijkt het meer op trial. Een piste in de bergen is nog enigzins doenbaar met de fiets, in het losse zand van de woestijn is het ondoenbaar.

Met onze fietsen hebben we niet al te veel problemen gehad, Agnes had éénmaal platte band . Door in een put van de weg te rijden(, tijdens het filmen,) is de velg van mijn achterwiel gebarsten. De laatste fietsdag kreeg ik daardoor echte problemen, met enkele bindstrips errond en de rem openzetten lukte het wel.

Het weer in Marocco is niet zo standvastig als we vooraf dachten.De eerste week langs de kust was vrij fris, met regen en onweer en een forse wind. Vooral de wind bepaald dikwijls de kwaliteit van het weer. In de namiddg steekt er dikwijls een flinke wind op die vooral de avonden fris kunnen maken. We hebben regelmatig met warme kleren gefietst. Vooral in april zijn de temperaturen regelmatig opgelopen tot 40°C, dan zorgde de wind wel voor verfrissing en aangename avonden. Toch kent het weer hier nog andere grillen. In het zuiden hebben we een korte zandstorm gehad en in de hoge Atlas waren we in een soort orkaan terechtgekomen, een stormwind, de temperatuur daalde tot enkele graden en er viel nieuwe sneeuw op de bergpassen. Van fietsen was geen sprake en we hebben met fiets en al een lift gekregen in een beestenwagen.

Marocco is een land met veel facetten. We zijn beginnen fietsen in Essaouira langs de Atlantische kust. De kustweg langs de Atlantisch oceaan ligt wel 10km van de kust en is wat saai. De laatste 50 km voor Agadir loopt de weg op steile kliffen, hoog boven de oceaan. Men fietst boven grote mooie stranden en kliffen waarover of tegen de hoge golven rollen en opbotsen. Dikwijls een echt spektakel. Deze stranden zijn ideaal voor surfers en voor lange eenzame strandwandelingen. Een zwempartijtje lijkt ons erg gevaarlijk. Ten zuiden van Agadir hebben we 2 weken door de Anti-Atlas gefietst. De Atlas (Anti-Atlas, Hoge-Atlas en Midden-Atlas) is een hooggebergte te vergelijken met de Alpen. De Anti-Atlas is een ruw,droog, door zware erosie getekend veelkleurig berglandschap, met weinig, soms geen begroeiing.  Er wonen alleen mensen in de oases en de oase-valleien. Ze overleven van de dadelbomen , het graan en groenten die eronder gekweekt worden. Zonder water (irrigatie) groeit er niets. In de halfwoestijn op de berghellingen en vlaktes ziet men honderden  herders met geiten, schapen, drommedarissen en soms enkele koeien. Het was er dikwijls eenzaam fietsen, maar de panorama's, de ruwe canyons en veelkleurige rotsparijen zijn schitterend; We waanden ons dikwijls terug in het zuiden van Chili of Argentinie. De dorpen  zijn meestal lidtekens in deze mooie omgeving. Marocco is nog een arm land. Vele huizen zijn maar half afgewerkt. Er zijn hier ook veel huizen met leem (Pisé-architectuur) die, indien goed onderhouden, erg mooi zijn en volledig passen in de omgeving. Veel van deze huizen zijn echter door de regen ruines geworden en men ruimt niets op. Buiten de hoofdweg zijn de meeste wegen onverhard. Afval, puinhopen en massa's plastiek liggen overal  Daartussen lopen de schapen en de geiten. Niettemin vindt men daartussen soms echte juweeltjes van huizen. Vele van deze dorpjes met lemen huizen hangen op de berghellingen en passen perfect in het panorama.

Van de Kashba-, de Dràa- en de Ziz-vallei hadden we meer verwacht. Ze zijn vrij druk en misschien hadden we al genoeg zand gezien in de Anti-Atlas. Wel vindt men er mooie versterkte forten (kashba's) en versterkte dorpen (ksar's) in pisé-stijl. De zandduinen zijn wel mooi, men waant zich even in de echte Sahara. De Rozen-, Dadés- en de Todravallei, die de Hoge-Atlas inlopen zijn prachtige ruwe canyons, die toch vrij veel bewoont zijn, tegenwoordig helpt het toerisme een handje.

De Hoge-Atlas hebben we overgestoken via een 1900m hoge pas (de echte hoge passen van 2200 m en meer hebben we links laten liggen). We hadden voortdurend zicht op hoge (meer dan 4000m) besneeuwde toppen.

De Midden-Atlas is totaal anders dan de Anti-Atlas. Met gras en wouden, met reuze-ceders, begroeide bergflanken, veel vee- en groententeelt en bloeiende fruitbomen. Bloemenweiden en bermen zoals in de Alpen. Overvloedig stromende bergbeken en watervallen. Dicht bij Fes hebben we veel Barbarij aapjes kunnen bewonderen.

Marokko is een echt vogelland. We hebben onderweg zeer veel en verschillende soorten gezien, zelfs in de woestijn- en halfwoestijngebieden. Ze zijn opvallend tam, ik heb ze dikwijls kunnen fotograferen. Mussen, vinken, duiven, kraaien e.d. die we hier ook kennen. Maar ook hoppen, nachtegalen, futen, veelkleurige eenden en ganzen, flamingo's en een hele resem kleinere, soms mooi gekleurde zangvogels en ook vele diverse roofvogels.  Ook veel ooievaars, in een stad als Marakech zitten er honderden. De kleine witte koereiger is een plaag, in de Midden-Atlas zaten er soms wel 50 tal  in een denneboom. Als we kampeerden werden we om 4 gewekt door de klagende oproep om te bidden door een of meerdere imam's (wie in Allah's naam bid er zo vroeg!). Net voor het licht werd startte een kwetterend en fluitend vogelkoor en om 6u was er de vervelende wekker van Agnes.

De meeste mensen onderweg zijn erg vriendelijk, meestal steken ze een hand op. Ook de herders en boeren op het land. Praten met de mensen is meestal geen probleem omdat velen in de franse en/of de engelse taal hun plan kunnen trekken. Velen kennen ook een woordje spaans of italiaans. Meestal dachten ze dat we spanjaarden of italianen waren. Dit betekend niet dat reizen met de fiets altijd even gemakkelijk is. We hebben ons nooit echt onveilig gevoeld, maar ze kunnen soms wel erg opdringerig zijn, zoals bijna overal in Noord-Afrika, om U naar een bepaald hotel, restaurant of tapijtenwinkel te loodsen of om gids ts spelen en daar te veel geld voor te vragen. Duidelijke afspraken maken vooraf is niet eenvoudig. Onderweg bedelende  kinderen, vooral jongens, om een stylo of dirham. Met de fiets ben je erg benaderbaar, en na de 2000ste keer heb je daar genoeg van, zeker omdat het nogal brutaal gebeurd en er soms nog een serenade op volgt die je gelukkig toch niet verstaat. Anderzijds hadden we een keer per ongeluk geld op de toonbank laten liggen en een keer had men verkeerdelijk te veel gerekend. Beide keren kwam men ons op straat achterna om ons geld terug te geven.

Het kamperen in Marokko is best meegevallen. Alhoewel de marokkanen weinig of niet kamperen zijn er veel campings. Dit komt doordat duizenden Fransen hier komen overwinteren en hier rondtrekken met grote mobilhomes met alles erop en eraan.

De grote steden in Marocco kombineren de moderne tijd en de middeleeuwen. In de ommuurde medina's, en vooral de soeks daarbinnen, zijn een doolhof van smalle straatjes en steegjes. In de medina van Fes en Marrakech wonen ca. 200000 mensen. Deze zitten vol met kleine winkeltjes, openluchtmarkten, werkplaatsen, eetstalletjes e.d. Meestal zitten ze stampvol met winkelende bewoners en toeristen, daartussen slalommen beladen ezels, sjouwers, stootkarren, fietsen en brommers om hun bestemming te bereiken.  Een orgie voor neus, oog en oren. De vele ambachtslui zorgen voor een permanent spektakel, de toegepaste technieken zijn meestal middeleeuws. De oude woningen hebben allen maar een toegangsdeur. Eens binnen die deur vindt men zowel kleine paleisjes als krotwoningen. Verstopt tussen deze opeengepakte huizenmassa zitten er oude moskeeën, musea, medressa's, kasba's, sommige hebben een betoverende schoonheid. De leerlooierijen en ververijen bieden een exotisch spektakel, maar de werkomstandigheden zijn onmenselijk. De nieuwe centra van deze steden zijn te vergelijken met Europa. Brede rechte alleé's, omzoomt met grote palmbomen. Hier bevinden zich de grote hotels en kantoorgebouwen. Als men deze grote lanen verlaat vindt men snel het alledaagse Marokko terug.

Marokko is nog vrij arm, dat merkten we aan de behuizing, de vele oude auto's  en het vele bedelen. Het aanbod van eten is nochthans groot. In elk dorp of stad vind men winkeltjes, stalletjes, ezelkarren, zwaar beladen fietsen en brommers, markten, een wekelijkse soeks. Aan de rand van de dorpen en de steden heeft men op grote schaal nieuwe grote scholen gebouwd. We hadden de indruk dat men analfabetisme en scholing serieus aanpakt. We hadden ook de indruk dat er veel kinderen zijn van de ouderdom middelbare school. Er wordt ook zeer veel gebouwd, waarschijnlijk om deze bevolkingsaangroei op te vangen. Alle nieuwe huizen hebben een karkas in gewapend beton om tegen aardbevingen bestand te zijn.

Cafe's zijn er erorm veel in Marokko. Daar de islam alcohol verbied drinken ze maar koffie en mierzoete muntthee. De cafe's zijn een mannenbastion, zeker op het platteland. De vrouwen, met de kinderen, paraderen met elkaar op straat of winkelen in de soeks.

De berbers, de oorspronkelijke bevolking van Marokko, bewonen meestal het platteland en de bergdorpen. Soms ziet men er nog in verlaten gebieden, samen met hun vee, rondtrekken in typische berbertenten. Velen, vooral de vrouwen, spreken enkel hun berberdialect. Het is een erg fiere bevolkingsgroep. In gesprekken deden ze ons dikwijls aan catalanen of koerden denken.

Het eten is goed,maar men heeft niet zo'n grote variatie. Couscous is enkel op vrijdag verkrijgbaar. Hun brood is bijzonder lekker. We waren verbaast dat hier zoveel graan  in Marocco geteelt wordt, zelfs tot vlak bij de woestijn. Het maaien gebeurd nog bijna altijd met de sikkel, zelfs de grote velden die we in de Midden-Atlas zagen. Bijna alle werk op het land gebeurd nog handmatig, de ezel is daarbij een belangrijke helper, zowel voor transport als als rijdier. Het boeren is veelal erg kleinschalig, toch ziet men regelmatig grote, goed verzorgde plantages van fruitbomen, olijven, appelsienen, palmbomen ....Door de hoge bergen is een bijna woestijnland als Marokko goed voorzien van water, irrigatie is er alom.

Enkele toppers:

-Grote delen van de Anti-Atlas, vooral de ruwe berglandschappen en panorama's

-De Dadés en de Todra valleien.

-De groene Midden-Atlas.

-De vele vogels.

-De mooie lemen kashba's en ksar's.

-De mooie medressa's en moskeeën in de grote steden

-De vele vriendelijke mensen onderweg.

Minpunten:

- De sterke vervuiling, vooral plastiek. Dit zagen we ook in Azie en Zuid-Amerika.

-Het opdringerige gedrag van sommige verkopers.

-

Voor ons is het spijtig genoeg de laatste keer dat we met een zwaar beladen fiets lange tochten door berggebieden zullen maken. De jaren beginnen te tellen. Met weinig bagage en in hotels overnachten zit er in de toekomst nog wel in.

We hopen dat U een beetje met ons wel en wee hebt kunnen meegenieten.